Rugklachten bij chauffeurs is een veelvoorkomende klacht. Veel autorijden leidt nog te vaak tot rugklachten.
In de transportbranche heeft meer dan de helft van de Europese vrachtwagenchauffeurs problemen met rug, nek en schouders.
Lange dagen achter het stuur veroorzaken veel rugklachten bij chauffeurs. Maar niet alleen bij vrachtwagenchauffeurs, maar ook bij rijinstructeurs, buschauffeurs, taxichauffeurs en vertegenwoordigers komen veel spier- of gewrichtsproblemen voor.
Overgewicht is een uitdaging waar veel beroepschauffeurs mee worstelen. Dit heeft een negatief effect op de houding en op rugklachten.
Helft chauffeurs krijgt rugpijn
Een onderzoek uit 2011 door het Europese Agentschap voor veiligheid en welzijn op het werk toont aan de 37% van de mannen en 54% van de vrouwen in de transportsector in Europa spier- of gewrichtsproblemen hebben. Veelal rugklachten, schouderklachten en nekklachten.
Oorzaken pijnklachten
Het spannen van de spieren in de armen en de nek in combinatie met repeterende bewegingen legt een druk op bepaalde spiergroepen. De mate waarin het stuur stevig wordt beetgepakt bij het sturen kan meer spanning geven. Het teveel aanspannen van de onderarm en de spieren van de handen en vingers geven een verhoogde kans op een vermoeid gevoel.
Het overmatig aanspannen van de schouderspieren kan pijnklachten veroorzaken in de nek. Het bedienen van de pedalen in de auto kan ook tot spiervermoeidheid leiden. Denk maar eens aan het rijden in een file.
Stress en spanningen, bijvoorbeeld door een te strakke tijdplanning of oponthoud door files of wegwerkzaamheden, werken verkrampend op de spieren en kunnen de eerder genoemde pijnklachten verergeren.
Lange dagen achter het stuur zonder beweging geven dezelfde risico’s als bij langdurig zitten op een bureaustoel. Een hogere kans op problemen met de bloedsomloop, suikerziekte en hartaandoeningen.
Rugpijn bij chauffeurs door de autostoel
- Slechte instelmogelijkheden van de autostoel.
- Onvoldoende zijdelingse steun.
- Geen of onvoldoende ergonomische lendesteun.
- Een te korte of te lange zitting van de autostoel.
- Onvoldoende schuif mogelijkheid van de autostoel voor kleine of lange mensen
- Gebruik van een slecht passend rugkussen
Bovenstaande opsomming laat zien dat het lastig is om voor iedereen een standaard passende stoel te ontwerpen. De een kiest voor een wat zachtere “Franse”stoel en de ander heeft liever een stevige “Duitse”stoel. Ook zijn er mensen die een hekel hebben aan de duidelijke vorm van het rugkussen of de aanwezige lendensteun in het rugkussen zelf.
Wat kunt u er zelf aan doen?
- Stel de stoel zodanig in dat u met de voeten gemakkelijk bij de pedalen kan komen.
- Druk het bekken zoveel mogelijk tegen de rugleuning aan en ga rechtop zitten. Maakt u gebruik van een rugkussen, plaats deze dan op de juiste hoogte
- Stel het stuur in (indien mogelijk) zo in zodat u het stuur met licht gebogen armen vast kunt houden.
- Plaats de handen tijdens het rijden in een “tien voor twee” positie.
- Schouder laag houden en de handen ontspannen, dus niet knijpen in het stuur.
- Stel de hoofdsteun zodanig af dat de bovenkant van de steun ter hoogte van de bovenkant van het hoofd staat. De maximale afstand tussen hoofd en hoofdsteun mag niet meer bedragen dan vijf centimeter.
- Probeer regelmatig te stoppen en wandel een stukje.
- Plaats een extra rugkussen of lumbaalkussen in de rug, als er geen verstelbare lendensteun in de stoel zit, waardoor rechtop zitten makkelijker is. Met een auto kussen zit u bovendien comfortabeler.
- Laat de autostoel aanpassen als de zitting te kort is of te weinig zijdelingse steun geeft.
- Koop een autostoel op maat als uw eigen aanpassingen onvoldoende blijken zijn en zorg voor een goed passend zitkussen en rugkussen.
- Bij lange ritten kan het gebruik van een armsteun ontspannend werken en vermoeidheidsverschijnselen in armen en schouders voorkomen.
Oefeningen voor rugpijn voor onderweg
- Trek uw rug af en toe even hol en dan weer bol.
- Draai kleine cirkels met uw heupen.
- Beweeg uw hoofd een paar keer naar links en rechts en naar voren en naar achteren.
- Trek uw schouders op en laat ze weer vallen.
- Gebruik de cruisecontrol.
- Staat u stil? Dan even kort “droog” handen wassen voor een betere doorbloeding van de onderarmen en handen.
- Trek uw voeten naar u toe en dan weer terug of wiebel met de voeten
- Plaats uw handen in uw nek en beweeg de ellebogen naar achteren.
Rugkussen als extra ondersteuning
Niet ieder auto beschikt over een ergonomisch goede stoel en dan is het soms nodig een extra autostoel kussen te plaatsen. Comfortabel zitten met een rugkussen stimuleert een goede houding. Een ergonomische zithouding voorkomt rugklachten.
Sommige auto’s beschikken over autostoelen met een ingebouwde lendensteun. Dit corrigeert de zithouding en geeft extra steun in de onderrug. Niet voor iedereen zit de lendensteun op de goede hoogte en dan is een extra rug kussen aan te bevelen. Natuurlijk blijft het belangrijk bij lange ritten af en toe even te stoppen om te bewegen.
Met onze ergonomische autokussen verbetert de zithouding op de stoel.
Zonder dat u er iets voor hoeft te doen corrigeert het lichaam de houding zelf.
Het ergonomische rugkussen geeft direct steun waar dit nodig is en dat is lumbaal in de lenden / onderrug. Het lichaam strekt zich en de wervels komen in een optimale positie.
Rugklachten door lichaamstrillingen
Blootstellingen aan lichaamstrillingen kan ook een oorzaak zijn van rugklachten. We spreken van lichaamstrillingen als het hele lichaam is blootgesteld aan trillingen en schokken via de voeten of het zitvlak.
De blootstelling aan lichaamstrillingen komen voor bij chauffeurs van heftrucks, vrachtwagens, (kraan)machinisten, tractoren, en grondverzetmachines. De blootstelling wordt onder andere bepaalt door het type voertuig, de ondergrond waarop gereden wordt en het rijgedrag.
De trillingen worden groter door te snel rijden, een slecht ingestelde bestuurdersstoel en een onregelmatige ondergrond.
Rugklachten ontstaan door trillingen met een frequentie tussen de 4 en 8 Hz. Mensen zijn beter bestand tegen deze trillingen als ze staan dan als ze zitten.
Grenswaarden voor rugklachten bij chauffeurs door trillingen
- Lichaamstrillingen kunnen de gezondheid schaden als ze een actie- of grenswaarde overschrijden.
- Deze actie- en grenswaarden worden uitgedrukt in meters per secondekwadraat (m/s²).
- Volgens de Europese richtlijn voor lichaamstrillingen is de actiewaarde 0,5 m/s² over een achturige werkdag: bij overschrijding van de actiewaarde mag de werknemer wel doorwerken, maar moet de werkgever maatregelen nemen om de trillingen te verminderen.
- De grenswaarde is 1,15 m/s² over een achturige werkdag: dit is de absolute bovengrens. Deze grens mag nooit worden overschreden.
De grenswaarden gelden voor een blootstelling die de hele werkdag duurt (8 uur). Als de blootstelling aan de trillingen korter is, mogen de waarden hoger liggen. - Bij overschrijden van de actiewaarde moet de werkgever binnen afzienbare tijd maatregelen nemen en de effectiviteit daarvan na invoering controleren.
- Als grenswaarden worden overschreden moet de werkgever direct maatregelen nemen en de effectiviteit daarvan na invoering controleren.
Preventie, wat kan je als chauffeur doen tegen rugklachten?
- Bij aanschaf of leasen kiezen voor een voertuig of machine die minder trilt.
- De machine of het voertuig afstemmen op de taak en de ondergrond, bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat het terrein of wegdek zo egaal mogelijk is.
- Ervoor zorgen dat de rijsnelheid lager is.
- Zorgen voor andere transportmiddelen, bijvoorbeeld een transportband.
- Pauzes inlassen en taken afwisselen.
- Regelmatig de bestuurdersstoel onderhouden en zo nodig vervangen.
- Wissel werkzaamheden af.
- Kies een rijsnelheid die past bij de situatie van de ondergrond om schokken te voorkomen.
- Pas de bandenspanning aan (of zelfs het bandentype) op de ondergrond (als de grond bijvoorbeeld bevroren is).
- Spring nooit uit een cabine.
- Zorg voor een schokabsorberende stoel (in horizontale en verticale richting).
- Stel de stoel goed in: let erop dat men de voeten zonder moeite kan verplaatsen van het ene naar het andere pedaal; stel de rugleuning van de stoel in terwijl men op de stoel zit; stel een mechanisch geveerde stoel in op het lichaamsgewicht.
- Let op de zithouding: zorg ervoor dat de rug tegen de achterleuning van de stoel wordt gedrukt en dat de schouders ontspannen naar beneden hangen.
- Indien er onvoldoende lendesteun is, kies dan een extra orthopedisch rugkussen voor het verbeteren van de zithouding.
- Niet te lang in dezelfde houding zitten; proberen om af en toe wat strekoefeningen te doen en voldoende pauzes in te lassen.
- Zorg voor goed (uit)zicht.
- Kies een actieve levensstijl.
Meer informatie over rugklachten bij chauffeurs
- Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW); rubriek veilig werken/ Trillingen. Officiële publicaties over Trillingen treft u daar op de SZW-website in de rechterkolom.
- Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) Richtlijnen en leidraden; Bewegingsapparaat, Rugklachten
- Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO, 2003, Richtlijn Aspecifieke lage rugklachten
- Nederlands Huisartsen Genootschap, NHG standaard Lumbosacraal radiculair syndroom
- Nederlands Centrum voor Beroepsziekten
- Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Klachten Bewegingsapparaat, 2004, Instrument voor de arbeidsgerelateerdheid van aspecifieke lage rugklachten, Erasmus MC, Rotterdam
- Arbouw-advies Trillingen en schokken in de bouw: lichaamstrillingen
- Trillingen: lichaamstrillingen – werknemersfolder
- A-blad Cabines van mobiele machines in de bouwnijverheid – Bulldozers
Bronnen:
www.beroepsziekten.nl
www.worktrans.nl
Voor meer informatie of advies bel 0318-484854 of vul het contactformulier in.
